प्रधानमंत्री फसल बिमा योजना / PM Fasal Bima Yojana
प्रधानमंत्री फसल बिमा योजना (PMFBY) ही एक सरकार प्रायोजित पीक विमा योजना आहे जिचा उद्देश कापणीनंतरचा टप्पा, ‘क्षेत्र दृष्टिकोन आधारावर’ परवडणारा पीक विमा प्रदान करून सर्व नैसर्गिक जोखीम नसलेल्या पिकांपासून पूर्व-शेतीपर्यंतच्या सर्व पिकांसाठी सर्वंकष जोखीम संरक्षण सुनिश्चित करण्यासाठी शेतीच्या उत्पादनास मदत करणे हा आहे.
विद्यमान पीक विमा योजना बदलण्यासाठी पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी २०१६ मध्ये ही योजना सुरू केली होती. या योजनेत सर्व अन्न पिके, तेलबिया आणि वार्षिक व्यावसायिक/ बागायती पिके समाविष्ट आहेत. ही योजना अशा शेतकऱ्यांसाठी ऐच्छिक आहे ज्यांनी संस्थात्मक क्रेडिटचा लाभ घेतला आहे किंवा किसान क्रेडिट कार्ड आहे. ही योजना कृषी आणि शेतकरी कल्याण मंत्रालयाने राज्य सरकार, बँका, विमा कंपन्या आणि इतर भागधारकांच्या सहकार्याने लागू केली आहे.
प्रधानमंत्री फसल बिमा योजनेचे फायदे / Benefits of PM Fasal Bima Yojana
- ही योजना भारतातील सर्व शेतकर्‍यांसाठी सर्वात कमी प्रीमियम प्रदान करते – २% सर्व खरीप अन्न आणि तेली-धान्य पिकांसाठी, १.५% रब्बी अन्न आणि तेली-धान्य पिकांसाठी आणि ५% वार्षिक व्यावसायिक/ बागायती पिकांसाठी.
- या योजनेत नैसर्गिक आग, विजा, वादळ, गारपीट, चक्रीवादळ, पूर, भूस्खलन, दुष्काळ, कोरडे पडणे आणि कीटक/रोगांमुळे होणारे नुकसान कव्हर केले जाते. हे वैयक्तिक शेतीच्या आधारावर प्रतिबंधित पेरणी, काढणीनंतरचे नुकसान आणि स्थानिकीकृत आपत्ती देखील कव्हर करते.
- विमा उतरवलेल्या जोखमींमुळे पिकांचे नुकसान झाल्यास ही योजना शेतकऱ्यांना वेळेवर आणि पुरेशी भरपाई प्रदान करते. सन २०१६ मध्ये ही योजना सुरू झाल्यापासून शेतकऱ्यांना ९५,००० कोटी रुपयांहून अधिक दावे प्रदान करण्यात आले आहेत.
- ही योजना पीक-कापणीचे प्रयोग, दाव्याचे मूल्यांकन आणि सेटलमेंटमधील विलंब आणि त्रुटी कमी करण्यासाठी रिमोट सेन्सिंग, ड्रोन, स्मार्टफोन आणि GPS सारख्या तंत्रज्ञानाचा वापर करते.
- ही योजना पीक वैविध्य, सुधारित शेती पद्धतींचा अवलंब आणि हवामानास अनुकूल शेतीला प्रोत्साहन देते.
PM Fasal Bima Yojana
प्रधानमंत्री फसल बिमा योजनेसाठी अटी व शर्ती / Eligibility of PM Bima Fasal Yojana
- या योजनेंतर्गत नावनोंदणी करू इच्छिणार्‍या शेतकर्‍यांनी PMFBY च्या अधिकृत वेबसाइटद्वारे किंवा मोबाइल ॲपद्वारे सामान्य सेवा केंद्रे (CSCs) किंवा त्यांच्याकडे क्रेडिट असलेल्या बँक शाखांद्वारे ऑनलाइन अर्ज करावा लागेल.
- पीक कॅलेंडरनुसार राज्य सरकारांनी निश्चित केलेल्या कट-ऑफ तारखेपूर्वी शेतकऱ्यांना प्रीमियमची रक्कम भरावी लागते. खरीप पिकांसाठी कट ऑफ तारीख १५ जुलै किंवा ३१ जुलै आणि रब्बी पिकांसाठी १५ ऑक्टोबर किंवा ३१ डिसेंबर आहे.
- योजनेसाठी अर्ज करताना शेतकऱ्यांनी त्यांचे नाव, पत्ता, बँक खाते क्रमांक, आधार क्रमांक, जमिनीच्या नोंदी, पीक माहिती आणि विमा उतरवलेले क्षेत्र यांची अचूक माहिती द्यावी लागते.
- विम्याच्या जोखमीमुळे पीक नुकसान झाल्याची तक्रार संबंधित बँक शाखा किंवा विमा कंपनी किंवा टोल-फ्री क्रमांकावर किंवा ऑनलाइन पोर्टल किंवा मोबाइल ॲप किंवा CSCs कडे शेतकऱ्यांनी ७२ तासांच्या आत नोंदवावी.
- शेतकर्‍यांनी पीक कापणीच्या प्रयोगांदरम्यान आणि दावा पडताळणी प्रक्रियेदरम्यान विमा कंपनी आणि सरकारी अधिकार्‍यांना सहकार्य करावे लागेल.
प्रधानमंत्री फसल बिमा योजनेसाठी कोणती कागदपत्रे आवश्यक आहेत? / Documentation of PM Fasal Bima Yojana
- आधार कार्ड
- किसान क्रेडिट कार्ड
- बँक पासबुक
- जमिनीच्या नोंदी
- पीक पेरणी प्रमाणपत्र
- पासपोर्ट फोटो
- विमा कंपनी किंवा राज्य सरकारला आवश्यक असलेले कोणतेही इतर कागदपत्र
प्रधानमंत्री फसल बिमा योजनेसाठी अर्ज कसा भरायचा? / PM Fasal Bima Yojana Registration
- PMFBY च्या अधिकृत वेबसाईटला https://pmfby.gov.in/ वर भेट द्या किंवा Google Play Store किंवा App Store वरून मोबाईल ॲप डाउनलोड करा.
- “Farmеr Cornеr” वर क्लिक करा आणि नंतर “Apply for Crop Insurance by Yourself” वर क्लिक करा.
- लॉग इन किंवा नोंदणी करण्यासाठी तुमचा मोबाईल नंबर आणि OTP टाका.
- ड्रॉप-डाउन मेनूमधून तुमचे राज्य, जिल्हा, ब्लॉक आणि गाव निवडा.
- सूचीमधून तुमच्या पिकाचे नाव, विमा रक्कम, प्रीमियम रक्कम आणि विमा कंपनी निवडा.
- तुमची माहिती भरा जसे की नाव, पत्ता, बँक खाते क्रमांक, आधार क्रमांक.
- तुमचा फोटो आणि इतर कागदपत्रे आवश्यकतेनुसार अपलोड करा.
- तुमच्या माहितीचे पुनरावलोकन करा आणि तुमचा अर्ज सबमिट करा.
- डेबिट कार्ड, क्रेडिट कार्ड, नेट बँकिंग किंवा UPI द्वारे तुमची प्रीमियम रक्कम ऑनलाइन भरा.
- तुमची पोचपावती आणि पॉलिसी दस्तऐवज डाउनलोड करा आणि प्रिंट करा.
तुम्ही जवळच्या CSC किंवा बँकेच्या शाखेला भेट देऊन अर्ज ऑफलाइन देखील भरू शकता जिथे तुम्ही क्रेडिट मिळवले आहे आणि आवश्यक कागदपत्रे आणि प्रीमियम रकमेसह तुमचा अर्ज सबमिट करू शकता.